Euskara ikasteko prozesua

Proposamen honek ikasleengan jarrera hauek bultzatzea du helburu:

-Euskarari buruz hausnartzeko interesa

-Gizabanako oro errespetuz tratatzeko asmoa. Denen iritziak arretaz entzun eta kontuan hartzeko borondatea

-Bizikidetzarako jarrera erakustea

-Etorkinen integrazioa sustatzeko griña

-Hizkuntza-aniztasuna ezagutu, errespetatu eta balioesteko gogoa

Bideoa ikusi aurretik:

1-Gaiaren aurkezpena egingo du irakasleak. Aurre-ezagutzak aktibatuko ditugu. Halako galderak izan daitezke:

-Euskara hizkuntza zaila dela diote batzuek, munduko hizkuntza zailenetako bat dela… Egia al da? Euskara ez ikasteko aitzakia moduan ere erabil daiteke uste hori?

-Ezagutzen al duzue euskara ikasi duen edo ikasten ari den heldurik? Zenbat denboran ikas daiteke euskara? Hizkuntzak ikasteko prozesuari buruz hausnartu.

-Eta ezagutzen duzue euskara ikasi duen atzerritarrik? Nongoak dira? Zergatik ikasi dute euskara?

Bideoa ikusi bitartean:

1-Aurre-ezagutzak konparatu, ea aurrez hitz egindakoarekin bat datozen.

2-Euren arreta erakarri duten pasarteak gogoan hartu.

3-Ulertu ez dituzten hitzak, esaerak edo erreferentziak apuntatu.

Bideoa behar adina aldiz ikusiko dute, informazioari etekin guztia ateratzeko.

Bideoa ikusi ondoren:

1-Ulermena ziurtatu. Zalantzak argitu.

2-Bideoari buruzko hausnarketak eta iritziak partekatu, talde(t)an:

-Bideoko pertsonek ondo hitz egiten al dute euskaraz?

-Zer sentimendu eragiten dizue atzerritarrak euskaraz hitz egiten eta euskara defendatzen ikusteak?

-Gero eta atzerritar gehiagok ikasten dute euskara. Euskara jakitea “plus” bat al da? Zer eskaintzen du? Integratzeko balio du? Euskara, integrazio hizkuntza bideoa ere ikus dezakegu.

-Ingurune euskalduna izan ala ez… horrek zenbateraino baldintzatzen du euskara ikasteko nahia? Geuk be ondarrutarrez bideoa ikus dezakegu.

-Euskara (eta beste hizkuntza batzuk) ikasteko prozesuan zein dira eman beharreko pausuak? Zer da zailena, zuen ustez?

  Girotzeko, Sevillako Reyes Prados kazetariari egindako elkarrizketa ikus dezakegu.

3- Azken ekoizpena: Hainbat ekoizpen gara daitezke. Lau adibide (ikasleek aukera dezakete, eta baita ordezko beste ekoizpenen bat proposatu ere):

• “Zu zeu elkarrizketatzaile”. Kazetari bihurtu, eta euskara ikasten ari den norbait elkarrizketatu. Bi-hiru ikasleko taldeetan, galderak aurrez gelan prestatuta. Euskaltegi batera joango gara, bertako ikasleak elkarrizketatzera (talde bakoitzak bi-hiru ikasle). Galdetegia laburra eta erraza izango da. Adibidez:

-Izen-abizenak

-Nongoa zara?

-Zergatik ari zara euskara ikasten?

-Nolakoa ari da izaten euskara ikasteko prozesua (zaila, erraza)?

-Zenbat denbora daramazu?

Elkarrizketa bideoan egitea gomendatzen dugu, gero ikasgelan ikusi ahal izateko (elkarrizketak egin aurretik, ikus jarraibide orokorrak). Ikasleei egindako grabazioak editatu egingo dituzte. Talde bakoitzak muntaia txiki bat egingo du (bideoak editatzeko programaren bat ezagutu behar dute eta ereduak eman beharko zaizkie). Aurkezpen txiki bat ere prestatuko dute, bideoa erakutsi aurretik ikaskideei azalpenak emateko.

Bideo guztietako pasarte onenekin beste ikus-entzunezko bat presta dezakete, dokumental labur gisakoa, ikastetxean eta herrian ezagutarazteko.

• “Gaur egunera begira”. Zenbat hizkuntza hitz egiten dira Euskal Herrian? 101 L proiektua ezagutuko dugu guztion artean. 101l.ahotsak.eus webgunean saltseatuko dute ikasleek.

Ondoren, ikasle bakoitzak hiztun hauetako baten pasarteak aztertuko ditu (guztiak euskaraz elkarrizketatuak):

 Egokitu zaien edo aukeratu duten hiztunaren pasarte guztiak/gehienak ikusi, eta esanguratsuak iruditzen zaizkien bi pasarte aukeratuko dituzte, gelakideei erakusteko. Aurkezpen txiki bat ere prestatuko dute. Banaka, binaka edo talde txikietan egin daiteke.

Jarrai dezaketen egitura:

-Nor da hiztuna? Biografia azaldu: non jaio zen, non bizi den, noiz eta zergatik etorri zen, euskara ikasteko prozesua eta zergatia…

-Hiztunaren bi bideo pasarte erakutsi gelan

-Azalpenak aukeratutako pasarteei buruz: zergatik aukeratu dituzten, iritzia eman…

Atzerriko hizkuntzak hitz egiten dituzten ikasleei beste aukera hau ematea ere ondo legoke: nahi badute, beren biografia azal dezatela. Aurkezpen bideo bat ere graba dezakete (bi hizkuntzatan: euskaraz eta etxeko beste hizkuntzan), ikasgelan erakusteko.

• “Sormena lagun”. Euskal Herrian hitz egiten diren beste hizkuntza batzuetako hitzak ikasten saiatuko gara: “kaixo”, “zer moduz?” eta “oso ondo” bezalako oinarrizko hitzak ikasiko ditugu. Lehenengo, gelako hizkuntza guztiak jasoko ditugu. Ikasleek arbelean jar ditzakete (beste alfabeto batean idazten badira –zirilikoa, arabiarra…-, ondoan ahoskatzen den modua jarriko dute). Aski badira, horrekin egingo dute sormen lana (bestela, Euskal Herrian hitz egiten diren beste hizkuntza batzuk ere aintzat har ditzakegu; horretarako, ahotsak.eus webgunera jo dezakegu: “Gaiak” > “Hiztegia 101L”). Girotzeko, Mihiluze telebista saioko bideo hau ere ikus dezakegu: ‘Kaixo’ esateko era ezberdinak.

Zer egin hitz horiekin?  Hona hemen bi aukera (talde bakoitzak nahi duena aukera dezake):

-Abesti bat sortu, euskaraz, beste hizkuntza batzutako hitzak tartekatuz. Bertso bat ere izan daiteke. Gelakideekin partekatu.

-Bideo bat grabatu. Ikasle bakoitzak hitz bat esan dezake, eta ondoren muntaia txiki bat egin (horretarako, ikasleek editatzeko programak ezagutu beharko dituzte). Adibiderako ikus: Donostiako hizkuntzak. Egindako lana gelakideekin partekatu.

• “Bestearen azalean”. Ikasleek hizkuntzekin izandako esperientziak partekatuko dituzte. Batzuentzat ama hizkuntza ez da euskara izango. Zenbaitek atzerriko hizkuntzaren bat jasoko zuten etxean. Beste batzuek hizkuntzaren bat ikasten jardungo dute orain (ingelesa, adibidez). Gertatutako anekdotak eta bizipenak batuko ditugu. Eta horiekin esketxak sortuko ditugu, talde txikietan jarrita.

-Istorioa pentsatu

-Pertsonaiak eta gidoia asmatu

-Esketxa ikasi eta entsegatu

-Ikaskideen aurrean antzeztu

5- Ekoizpena partekatzea. Ahozko aurkezpena egingo dute ikasleek, gelakideei euren lanaren emaitzak ezagutarazteko (bideoa, antzezlana, abestia, aurkezpena…). Aurkezpenak laburrak izango dira eta ondo legoke bideokamerarekin grabatzea (ahozko jardunen bilakaera ikusteko). Aurkezpen guztien ondoren, galderentzat, hausnarketentzat eta iritzientzat tartea izango da. Ikasleek ahozkoa eta idatzizkoa bereizten ikastea komeni da, eta pixkanaka ahozko jardunean gero eta hobeto moldatzea (irizpideak proposatzeko, irakasleari baliagarri gerta dakizkioke: ahozkoaren ezaugarriak eta baliabideak).

• Ebaluazio-irizpideak:

Ikasleen autoebaluazioa. Ikasleek beraiek autoebaluazioa egiteko, egin ditzakegun galderak:

Edukiari buruz

-Ea gaiak bere interesa piztu duen.

-Ea gaiari buruz ikasi izanaren sentsazioa duen: gutxi-zerbait-dezente-asko.

Ikaste-prozesuari buruz

-Ea bideoa eta testigantzak baliagarriak gertatu zaizkion.

-Ea ikaste-prozesua gustukoa eta eraginkorra izan den berarentzat.

-Ea informazioa bilatzeko arazorik izan duen edo erraza gertatu zaion.

-Ea guztira informazio berri asko jaso duen eta hausnartzeko balio izan dion.

Bere komunikazio gaitasunei buruz

-Ea iritzia lasaitasunez emateko aukera duen ala zailtasunak izan dituen.

-Ea ahozko ekoizpenean lasai sentitu den eta nahi zuena azaltzeko gai izan den.

-Ea pozik dagoen ekoitzitako lanarekin.

Talde-lanari buruz

-Ea talde-lanean eroso sentitu den eta aberasgarria gertatu zaion.

-Ea ondo baloratzen duen talde dinamika ala arazoren bat izan duen.

Irakasleak aintzat hartu ditzakeen ebaluazio-irizpideak:

- Ea ezagutzen dituen ikasgelan, ikastetxean eta inguruan hitz egiten diren hizkuntzak.

- Ea jarrera positiboa eta errespetuzkoa ageri duen inguruan dagoen eleaniztasunarekiko eta kultura-aniztasunarekiko.

- Ea euskarak integrazio-tresna gisa duen balioaz jabetzen den. 

- Ea hizkuntza baten egoera zehazten duten oinarrizko faktoreak deskribatu, eta horien adibideak ematen dituen, bai eta hizkuntzen arteko ukipen-egoeren ondorioz sortutakoak ere.

- Ea euskararen erabilerari lehentasuna ematen dion hainbat komunikazio-eremutan.

- Ea erabiltzen duen bere euskalkia, hala eskatzen duten komunikazio-egoeretan.

- Ahozko aurkezpen errazetarako, ea informazio garrantzitsua bilatzen eta hautatzen duen, hainbat iturri erabiliz: analogikoak, ikus-entzunezkoak eta digitalak.

- Ea informazioa forma logikoz antolatzen duen, hartzailearentzat ulergarria izan dadin.

- Ea erabiltzen dituen bere diskurtsoan tonuarekin, keinuekin edota gorputzaren jarrerarekin lotutako alderdiak.

- Ea behar besteko autonomia ageri duen zeregina planifikatzean eta egitean.

- Ea erabiltzen dituen ikus-entzunezko baliabideak eta informazio- eta komunikazio-teknologiak, laguntza moduan, ahozko aurkezpenak egitean.

- Ea modu naturalean esku hartzen duen, eta bere ikuspegia azaltzen duen.

- Ea bere iritzia arrazoituz azaltzen duen.

- Ea bereizten dituen informazioa eta iritzia.

- Ea gezurtatzen dituen besteen argudioak.

- Ea dauden ikuspuntuak alderatzen dituen eta berea berrikusten duen.

- Ea zentzuzko ondorioak ateratzen dituen

- Ea erantzuten dien norberaren esku-hartzeari buruzko galderei.

- Ea galdera eta azalpen egokiak ematen dituen gainerakoek esku hartzen dutenean.

- Ea errespetatzen dituen gainerakoen esku-hartzeak eta txandak errespetatzen dituen.

- Ea parte hartzen duen taldean egiten diren elkarrizketetan.

- Ea gainerakoekin lankidetzan aritzen den, eta, talde-lanak egitean edo arazoak konpontzean, dagozkion erantzukizunak betetzen dituen.

- Ea edonolako bazterketa adierazten duten estereotipoak ez dituen erabiltzen.

- Ea landutako hizkuntza-baliabideak behar bezala erabiltzen dituen.

- Ea erabiltzen dituen mezuak ulergarriago egiteko eta hartzaileak inplikatzeko estrategiak (adibideak ematea…).

- Ea formulazio egokia aukeratzen duen erregistro formalean eta lagunarteko erregistroan jarduteko; hau da, egoeraren eta bertan parte hartzen duen pertsonaren edo pertsonen arabera egokia dena.

- Ea identifikatzen eta zuzentzen dituen hizkuntzaren hainbat alorretan egindako oinarrizko akatsak.

- Ea akatsak ikaskuntza-prozesuaren partetzat ulertzen dituen eta horiek gainditzeko jarrera positiboa duen.