Feminismoaren bilakaera

Ikasleengan bultzatuko diren jarrerak

• Historia hurbila ezagutzeko interesa
• Gizabanako oro errespetuz tratatzeko asmoa. Denen iritziak arretaz entzun eta kontuan hartzeko borondatea
• Emakumea gutxietsi eta diskriminatzea dakarten estereotipo, aurreiritzi eta rolak baztertzea
• Genero-indarkeriaren eta zapalkuntzaren aurkako jarrera aktiboa azaltzea
• Emakumeen ahalduntzerako tresnak ezagutu eta erabiltzeko gogoa

Bideoa ikusi aurretik

Bideoa ikusi aurretik Feminismoaren hastapenak bideoa ikustea gomendatzen dugu. Izan ere, bideo hau bestea osatzera dator. Aurre-ezagutzak aktibatzeko, gisa honetako galderak egin ditzakegu:

_{-Erregimen frankistak berdin onartzen al zuen gizon eta emakumeen sexualitatea?}

_{-Zer dakizue feminismoaren historiari buruz? Noiz sortu zen Euskal Herrian eta zer bilakaera izan du?}

_{-Emakumeen Asanbladak 70eko hamarkadaren amaieran sortu ziren. Nolakoak izango zirela uste duzue? Zer landuko zuten?}

_{-Garai batean ez zegoen antisorgailuak gaur egun bezala libreki erosteko aukera Zer uste duzue suposatu zuela emakumeentzat antisorgailuak modu askean lortu ahal izateak?}

_{-Ezagutzen al duzue talde feministarik? Talde feministaren batean parte hartzen al duzue?}

Bideoa ikusi bitartean

1. Bideoa ikusi aurretik zituzten aurre-ezagutzak eta bideoa ikusi bitartekoak alderatu.
2. Bideoan zehar ulertzen ez dena azaldu, eta behar beste aldiz ikusi. Hiztegi aldetik dituzten zalantzak argitu. Bideoa behar adina aldiz ikusiko dute, informazioari ahalik eta etekin handiena ateratzeko.

Bideoa ikusi ondoren

1. Ulertu dutela ziurtatu. Zalantzak argitu.
2. Bideoari buruzko hausnarketak eta iritziak partekatu:

_{-Zergatik uste duzue emakumeek ezin zutela antisorgailurik erosi erregimen frankistaren garaian?}

_{-Heziketa sexuala, plazera... 70eko hamarkadaren amaieran mahai gainean ipini zuten gai hori. Nola lantzen da gaur egun?}

_{-Abortu-eskubidearen aldeko borroka hamarkada askotan luzatu zen. Espainian Abortuaren Legeak izan duen kronologia bilatu eta hari buruz hausnartu. Zer ondorio atera daiteke? Zein da gaur egungo egoera?}

_{-Mugimendu feministan lesbiana asko zeuden lehen lerroan. Zergatik izan daiteke?}

_{-90eko hamarkadan feminismoa instituzionalizatu egin zen. Zer esan nahi du horrek?}

_{-Plaz! plataforma aipatzen da bideoan. Zer iruditzen zaizue emakume plataformak hauteskundeetara aurkeztea?}

_{-Queer teoria, postpornoa, transfeminismoa... zer dakizue kontzeptu horiei buruz eta ertzetara begiratzen duen feminismoaz?}

Munduko emakumeekin konektatzea, feminismoaren ikuspegi globala aipatzen dute bideoan: Emakume Mundu martxak... Zer da feminismo dekoloniala?

Praktika feministei buruz gehiago jakiteko, bideo hau ikusi daiteke: Praktika feministak.

Praktika horietan ez da gizonezkorik aipatzen, baina feminismoa ez da emakumeen kontua soilik: patriarkatuaren aurka egitea da. Patriarkatua zer den, horri buruz hausnartu daiteke. Horretarako, irudi hau erabil daiteke:

Nolakoa da familia hau? Deskribatu (jarrerak, koloreak...) Zer gertatzen da zentzumenekin? Interpretatu!

_{Familia patriarkala. Iturria: gazeta.get}

3. Azken ekoizpena: Hainbat ekoizpen garatu daitezke, talde txikitan. Hiru adibide eskaintzen dira hemen. Ikasleek bat aukeratu dezakete edo ordezko bat proposatu, edo proposamen bat baino gehiago ere egin dezakete.

• “Jolasten”. Emakumeari plazererako eskubidea ukatu zaio, gizaldiz gizaldi, baina gizonezkoaren plazerak ere oso ikuspegi mugatua izan du. Autoesplorazio tailerra egingo dugu, bakarka eta begiak estalita, plazerarekin esperimentatzeko.

Ariketa honen helburua gure gorputzarekin eta zentzumenekin plazera bilatzea da; nork bere buruari ematea plazera, alegia, ez kanpoan bilatzea. Inportantea: jantzita egingo da eta ez dira genitalak modu sexualean ukituko.

Hasi aurretik, beraientzat plazera zer den eta plazererako zer bide ezagutzen dituzten (sexua, janaria...) galdetuko diegu.

Jarraitu daitezkeen gidalerro batzuk (20 minutu inguru guztira):

Ikasleak arnastera eta ahotsa askatzera animatuko ditugu ariketan zehar. Oihurik eta antzerkirik ez da onartuko, baina plazerezko hasperenak eta zaratatxoak ongi etorriak izango dira. Ukitzeko modua aldatzen joateko ere proposatuko diegu: kili-kiliak, laztanak, masaje erako igurtzi sendoagoak... bakoitzak gustatzen zaion ukitzea bilatu beharko du. 

Ondoren, talde txikitan elkartu, eta sentitu dutenari buruz hitz egingo dute. Taldeko batek idazkari lana egingo du, eta komentarioak apuntatuko ditu:

_{-Ikusmena kenduta, beste zentzumen batzuk piztu egiten dira. Zer iruditu zaizue ariketa? Plazerik sentitu al duzue?}

_{-Zer da gehien gustatu zaizuena?}

_{-Zein dira zona erogenoenak zuentzat?}

_{-Ezagutzen al dugu geure burua? Ba al dakigu zer gustatzen zaigun (zer eta nola ukitzea)?}

_{-Zein dira gure erreferentzia sexualak (pornoa, filmak, serieak...)?}

Talde txikitan hitz egindakoa talde handian partekatuko dute (idazkariek jasotakoaren laburpena egin dezakete), eta iritzi-trukea egingo da gelan.

• “Sormena lagun”. Collage-ak egitea proposatzen da, feminismoa eta patriarkatua irudikatzeko.

Gela taldetan banatuko da eta talde bakoitzak bere erara jorratuko du gaia. Galderak: zer da feminista izatea? Zer da patriarkatua? Mugimenduen, eskakizunen, helburuen, leloen, ekintzen, kartelen, argazkien edo bestelako informazio eta materialen bilaketa egingo dute sarean, eta collage batean irudikatuko dute. Posible da baita ere materiala beraiek sortzea: argazkiak atera (adibidez, "We can do it" karteleko emakumea imitatzen), marrazkiak egin... Garai bateko egoera izan daiteke, edo gaur egungoa. Bertakoa zein beste herrialde batekoa. Eztabaidarako bidea ematen duten irudi eta lelo deigarriak ere bilatu ditzakete. Sormena erabili!

Collageetako mezu nagusiak euskaraz izatea lehenetsiko da; beste hizkuntza batzuetakoak euskaratu egin daitezke eta baita lelo berriak sortu ere.

Lanak gelakideen aurrean aurkeztuko dituzte, eta gero ikastetxean jarri daitezke gainerako ikasleek ere ikus ditzaten.  

• “Ika-mika”. Eztabaida proposatzen da, aldeko eta kontrako jarrerak lantzeko, besteek diotena entzuten eta adostasunetara iristen ikasteko.

Hau da proposatzen dugun gaia: pornografiaren onurak eta kalteak. Pornografia bai ala ez? Noraino bai? Zergatik ez?

• A jarrera: Pornoaren kontra. Kalte gehiago egitendu onura baino.

• B jarrera: Pornoaren alde. Onura gehiago egiten du kalte baino.

Ikasleak bi taldetan (hirutan, asko baldin badira) banatu daitezke. Eztabaida formalen ezaugarriak eta erabiltzen diren formulak eta testu-antolatzaileak zein diren azaltzea komeni da, erabil ditzaten (irakaslearentzat lagungarri gerta daitezke: sekuentzia didaktiko hau, bereziki 84-85 orrialdeak, eta beste adibide hau).

Talde bakoitza bi azpitaldetan banatuko da, eta azpitalde bakoitzak zer defendatu behar duen erabakiko du (A eta B jarrerak). Batzuetan ez dira ados egongo defendatzea egokitu zaienarekin, baina hala ere argudioak bilatu beharko dituzte. Azpitalde bakoitzak aldez aurretik ikerketatxo bat egingo du defendatu behar duen ikuspuntua jorratzeko (zer adinetan hasten den pornoa kontsumitzen, sortzen duen mendekotasuna, erakusten duen sexualitate-eredua, dauden pornografia motak, sortzen duen negozioa, “porno feminista” deitua...) eta horren arabera arrazoiak eta argudioak prestatuko ditu.

Talde bakoitzean gidari bat egon daiteke, txandak eman eta errespetaraziko dituena. Aukera bat: eztabaida grabatzea eta podcast bihurtzea.

Helburua ez da lehia, ez eta guztiaren gainetik arrazoia izatea ere. Hausnarketa egitea eta jarrera kritikoa lantzea da helburua. Adostasunera iristen saiatuko dira: besteak dioena entzun, eta, dioena zentzuzkoa baldin bada, arrazoia ematen ere jakin behar da. Eztabaidak bukatzean, denen artean hausnartu dezakete:

_{-Kontsumitzen al duzue pornorik? Pornografiaz hitz egitea tabu bat dela uste al duzue?}

_{-Eroso sentitu al zarete egokitu zaizuen ikuspegia defendatzen?}

_{-Aldez aurretik gaiari buruz ikertzeak lana erraztu al dizue?}

_{-Ikasi al duzue ezer? Aldatu al da aldez aurretik zenuten ikuspegia?}

4. Ekoizpena partekatzea. Ahozko aurkezpena egingo dute ikasleek, gelakideei euren lanaren emaitzak ezagutarazteko.

Ebaluazio-irizpideak

Ikasleen autoebaluazioa. Ikasleek autoebaluazioa egiteko, egin ditzakegun galderak:

Edukiari buruz

• Ea gaiak bere interesa piztu duen.
• Ea gaiari buruz ikasi izanaren sentsazioa duen: gutxi-zerbait-dezente-asko.

Ikaste-prozesuari buruz

• Ea bideoa eta testigantzak baliagarriak gertatu zaizkion.
• Ea ikaste-prozesua gustukoa eta eraginkorra izan den berarentzat.
• Ea informazioa bilatzeko arazorik izan duen edo erraza gertatu zaion.
• Ea guztira informazio berri asko jaso duen eta hausnartzeko balio izan dion.

Bere komunikazio-gaitasunei buruz

• Ea iritzia lasaitasunez emateko aukera duen ala zailtasunak izan dituen.
• Ea ahozko ekoizpenean lasai sentitu den eta nahi zuena azaltzeko gai izan den.
• Ea pozik dagoen ekoitzitako lanarekin.

Talde-lanari buruz

• Ea talde-lanean eroso sentitu den eta aberasgarria gertatu zaion.
• Ea ondo baloratzen duen talde-dinamika ala arazoren bat izan duen.

Irakaslearen ebaluazioa. Irakasleak ikasleak ebaluatzeko, kontuan har ditzakeen irizpideetako batzuk:

• Ea bideoetako testigantzen garrantziaz jabetu den eta interesa erakutsi duen.
• Ea enpatiarik erakutsi duen bideoko pertsonekin.
• Ea feminismoaren historia eta emakumeek historian zehar eskuratutako lorpenak ezagutzen dituen.
• Ea emakume eta gizonen arteko eskubide-berdintasunaren aldeko jarrera argiak adierazten dituen, haien orientazio afektibo-sexuala edozein izanik ere.
• Ea hainbat eremutan (publizitatea, informazioa, txisteak, eskola eta abar) emakumeari buruz ageri diren gizarte-estereotipoak biltzen eta aztertzen dituen.
• Ea emakumea gutxietsi eta diskriminatzea dakarten estereotipo, aurreiritzi eta rolak baztertzen dituen.
• Ea kultura-elementuen (estereotipoak, rolak eta abar) eta emakumeen diskriminazioaren arteko lotura azaltzen duen.
• Ea sexu-diskriminazioaren eta indarkeriaren aurkako jardunak proposatzen dituen.
• Ea feminismoari buruzko informaziorik bildu duen eta aldarrikapenak barneratu dituen.
• Ea ikaskideekin eztabaidatuz gogoeta egin duen emakumearen egoeraren inguruan eta eskolan zein gizartean duen ikusgaitasunaren inguruan.
• Ea emakumea gutxiestea, diskriminatzea eta/edo haren aurkako indarkeria sustatu eta justifikatzea dakarten estereotipo, aurreiritzi eta rolak gaitzesten dituen.
• Ea ikerketan informazioa lortzeko gaitasuna erakutsi duen, iturriak bilatzeko orduan.
• Ea informazio hori bere gogoetak eta ikuspuntua egituratzeko edo eraldatzeko erabili duen.
• Ea talde-lanean ondo moldatu den, berdinen arteko harremanean iradokizunak eginez eta ikaskideen iritziak errespetatuz.
• Ea bere iritziak eta hausnarketak partekatu dituen, horretarako txanda errespetatuta.
• Ea ahozko ekoizpean ondo moldatu den, komunikatzeko gai izan den.