Praktika feministak

Askotan feminismoez hitz egiten da, pluralean, feminismoan egoteko modu asko daudelako. Euskal Herriko gaur egungo praktika feministetako batzuk ezagutuko ditugu bideo honetan, hainbat militante feministaren ahotik.

Mailak: DBH

Proiektuak: EIMA 2.0. Herritarren ahotsak: transmisioa ikasgelan

Ikasgaiak: Balio etikoak

Gaiak: Genero-berdintasuna, Bizikidetza

1,00 puntu 5 izarreko maximotik
4.321 iritzi guztira

Ikasleengan bultzatuko diren jarrerak

  • Feminismoari eta praktika feministei buruz hausnartzeko interesa
  • Gizabanako oro errespetuz tratatzeko asmoa. Denen iritziak arretaz entzun eta kontuan hartzeko borondatea
  • Emakumea gutxietsi eta diskriminatzea dakarten estereotipo, aurreiritzi eta rolak baztertzea
  • Genero-indarkeriaren eta zapalkuntzaren aurkako jarrera aktiboa azaltzea
  • Emakumeen ahalduntzerako tresnak ezagutu eta erabiltzeko gogoa

 

Bideoa ikusi aurretik

Aurre-ezagutzak aktibatzeko, gisa honetako galderak egin ditzakegu, bideoa praktika feministei buruzkoa dela aipatuta:

-Feminismoa modan jarri da azken urteetan. Zer da feminismoa zuentzat?

-Zer da feminista izatea? Zer egiten dute feministek?

-Feminista izateko modu asko daude. Zenbat praktika feminista daude eta nolakoak?

-Zer pentsamendu, talde, korronte... ezagutzen dituzue feminismoaren barruan? Zer borroka? Aipatu batzuk.

-Feminismoa praktika kolektiboa da ala jarrera indibiduala ere izan al daiteke? Eman iritzia.

-Zer da feminismo erradikala?

 

Bideoa ikusi bitartean

  1. Bideoa ikusi aurretik zituzten aurre-ezagutzak eta bideoa ikusi bitartekoak alderatu.
  2. Bideoan zehar ulertzen ez dena azaldu, eta behar beste aldiz ikusi. Hiztegi aldetik dituzten zalantzak argitu. Ezagutzen ez dituzten kontzeptuak edo erreferentziak apuntatu.

Bideoa behar adina aldiz ikusiko dute, informazioari ahalik eta etekin handiena ateratzeko.

 

Bideoa ikusi ondoren

  • Ulertu dutela ziurtatu. Zalantzak argitu.
  • Bideoari buruzko hausnarketak eta iritziak partekatu. Bideoan agertu diren praktikei buruz hitz egingo dugu:

-Praktika feminista kulturalak aipatzen dituzte bideoan. Aipatu zuek ikusi edo entzun dituzuenak (antzezlanak, liburuak, ikuskizunak, bertso-saioak, abestiak...).

-Sexualitatearen askapena da borroketako bat: bollera taldeak, adibidez. Ezagutzen duzue baten bat?

-Feminismo "politikoak" ere badaude: feminismo abertzalea eta feminismo sozialista, adibidez. Gaur egun puri-purian daude biak. Zein dira batzuen eta besteen aldarrikapenak? Zer desberdintasun dago bien artean?

-Gazteen begirada desberdina al da? Gazte feministek zer dute/duzue eskaintzeko? Bota iritziak.

-Feminismo dekoloniala edo antirrazista ere indarrean dago azken urteotan. Zapalkuntzak batu egiten al dira (emakumea + arrazializatua + pobrea)? Zer zapalkuntza jasaten dituzte?

-Feminismoak antikapitalista eta ezkerrekoa izan behar duela diote bideoan. Ados al zaudete? Zergatik ezin da eskubikoa izan?

-Josebek dio erakundeetan egiten dena ez dela aski eta "berdintasunaren feminismoa" deitzen dio... Zergatik esaten du hori?

-Zer da feminismo erradikala?

 

Posible da ikuskizun bat, liburu bat, antzezlan bat... feminista izatea feminista dela esan gabe ere: egiten dugun guztian betaurreko moreak jantzita izatea, alegia. Zeharlerroa izatea.

Transfeminismoa ere aipatzen da bideoan. Transfeminismoak ertzetara begiratzen du: baztertutako gorputz guztiak hartzen ditu aintzat eta 'emakume tradizionala' auzitan jartzen du subjektu politiko gisa (emakumea* erabiltzen dute, izartxoarekin).

-"Emakumeak eta beste gorputz batzuk", dio Kattalin Minerrek. Zer gorputzez ari da (genero ez-bitarra, intersexualak...)?

-Kattalinek dio historikoki transfobiak ez duela tokirik izan Euskal Herriko mugimendu feministan, baina badaude neska transak onartzen ez dituzten talde batzuk ere. Zer argudio erabiltzen dituzten badakizue? Zer iritzi duzue horri buruz?

 

Transfeminismoarekin lotuta, Trans izatea bideoa ikus daiteke (proposamen pedagogikoak ere baditu) eta LGTBIQ+ kolektiboa osatzen duten taldeak ezagutzeko bideoa ere badaukagu: LGTBIQ+. Feminismoaren historia ezagutzeko, berriz, Euskal Herrian hastapenak nolakoak izan ziren jakiteko, Mugimendu feministaren hastapenak bideoa ikus daiteke.

Zertzelada batzuk, oso gainetik bada ere (kontzeptu bakoitza konplexua da eta ertz asko ditu):

Feminismo erradikala. Patriarkatuak sortzen dituen ezberdintasunak errotik desagerraraztea helburu duen korrontea, arraza, klasea eta sexu-joera kontuan hartzen dituena. Gizartearen goitik beherako berrantolaketa proposatzen du; besteak beste, generoen deuseztapena. AEBn sortu zen 1960ko hamarkadan. Frantzian zabaldu zen gero, eta Euskal Herriko lehen talde feministek batez ere handik edan zuten. Iratxe Retolazak zer den azaltzen du pasarte honetan. Feminismo erradikalaren barruan ez dago ikuspegi bakarra: Medeak talde transfeminista feminismo erradikalean kokatzen da, baina badago feminismo erradikalaren izenean trans emakumeen kontra agertzen denik ere (baita Euskal Herrian ere).

Berdintasunaren feminismoa eta desberdintasunaren feminismoa. Gizon eta emakumeen berdintasuna aldarrikatzen duen korrontea da "berdintasunaren feminismoa": berdintasuna legearen aurrean eta gizarteko alor guztietan. Adibidez, erakunde publikoetan emakume/gizon kopurua parekatua egotea. Korronte honi "desderdintasunaren feminismoa" kontrajartzen zaio, neurri batean: diotenez, helburua ez da emakumeek gizonek egiten dutena eta haiek egiten duten moduan egitea; beste eredu batzuk sortzea aldarrikatzen dute. Badago bi lan-ildoak uztartzen dituenik ere: berdintasunaren feminismoa desberdintasunean.

Transfeminismoa. Bereziki emakume transek gidatzen duten mugimendua (baina genero-sistemaren aurka dauden beste hainbat gorputz ere barne hartzen dituena, 'genero ez-bitarra' adibidez): beren askapena emakume guztien askapenarekin bat datorrela defendatzen dute. Emakume-gizon sistema binarioa auzitan jarri, eta identitate aniztunak defendatzen dituzte. 1990eko hamarkadaren amaieran sortu zen transfeminismoa, AEBn, eta Euskal Herrian Medeak taldeak bultzatu zuen, 2000. urtetik aurrera (Kattalin Miner eta Josebe Iturrioz talde horretakoak izan ziren).

Feminismo dekoloniala. Hego Ameriketan sortu zen (Argentina, Guatemala, Mexiko, Bolivia...) eta Eurozentrismoa kritikatzen du. Kolonizatzaile zuriek sortutakoari "feminismo koloniala" deitzen diote. Berena, berriz, "dekoloniala" edo feminismo antirrazista izango litzateke. Lehentasuna sexu-/genero-, klase- eta arraza-gatazkei ematen diete.

Zapalkuntza-gurutzaketa. Zapalkuntzak gurutzatu eta batu egiten dira, eta horrek, kasuan kasu, borroken lehentasuna aldaraz dezake. Sexua, adina, arraza, sexu-joera, sexu-nortasuna, klase soziala, ikasketa-maila, jatorria/bizitokia... Hainbat faktorek eragiten dute gurutzaketa horretan. Herri zapaldu bateko neska gazte zuriak eta Afrikatik datorren neska gazte pobreak ez dituzte arazo berak izango.

 

Aipatzekoa da badaudela bideoan agertzen ez diren beste praktika feminista batzuk ere: ekofeminismoa, feminismo komunitarioa...

 

3. Azken ekoizpena: Hainbat ekoizpen garatu daitezke, talde txikietan. Hiru adibide eskaintzen dira hemen. Ikasleek bat aukeratu dezakete edo ordezko bat proposatu, edo talde bakoitzak proposamenetako bat egin dezake.

 

  • “Gaur egunera begira”. Euskaraz egiten diren praktika kultural feministak ezagutuko ditugu. Bilatu, ikertu eta aurkeztu. Banaka edo binaka egin daiteke.

 

Bidea errazteko, hona hemen adibide batzuk:

  • Musika-talde feministak (Alarma Morea, Alargun Beltzak, batukada feministak...)
  • Bertso-saio feministak (Señora bertso-sariketa, Bollo bertso-saioak, Ez da kasualitatea, Orainmenean...)
  • Antzezlan eta ikuskizun feministak (adibidez, Magma Mia, Erradikalak ginen, Futbolariak eta printzesak, 7ak bat, Erlauntza...)
  • Irakurketa feministako taldeak, literaturazale feministen topaketak
  • Antzerki feministako laborategiak eta zapalduen antzerki-taldeak
  • Emakumeei buruzko erakusketak eta dokumentalak

 

Kirol praktika feminista ere izan daiteke. Adibideak: Emakumea Surflari ekimena, Emakumea Piraguista ikastaroak, Lilatoia, emakumeen pala-txapelketak...

Ikasle (bikote) bakoitzak praktika feminista bat aukeratuko du, interesgarria iruditzen zaiona, eta hari buruzko informazioa bilatuko du. Ondoren, laburpen bat egin eta aurkezpen txiki bat prestatuko du; ahal dela, argazki bat edo bideo zatitxo bat ere erakutsiko du.

Ahozko aurkezpenen ondoren iritzi-trukerako aukera eskainiko da.

 

  • “Zu zeu elkarrizketatzaile”. Militante feministak elkarrizketatzea eta haien esperientziak jasotzea proposatzen dugu, haien praktika feministen nondik norakoak, hain zuen ere. Gazteak edo adinekoak izan daitezke, ezagunak edo hasiberriak. Galdetegia gelan presta daiteke, guztien artean.

 

Beste aukera bat kalean pertsona desberdinei –emakume zein gizon– galderak egitea da. Adibidez:

  • Zuretzat zer da feminismoa?
  • Feminista al zara?
  • Eta zu zergatik zara feminista?
  • Modan al dago feminista izatea? Zergatik?
  • ...

 

Elkarrizketak bideoan grabatuko dira (sakelakoarekin egin daiteke) eta ondo legoke gero pasarte onenak aukeratu eta bideoa editatzea. Bideoa gutxienez 2 minutukoa izango da eta gehienez 10 minutukoa. Hona hemen grabazioak egiteko kontuan har ditzaketen jarraibide orokorrak.

Ikasle (taldetxo) bakoitzak egindako lana ikaskideekin partekatuko du, ahoz. Prestatutako bideoa erakutsiko du eta prozesua nolakoa izan den azalduko du. Bukaeran, jasotakoaren gainean iritzia eman eta eskatuko du.

 

  • “Historia egiten”. Ikasleak ikertzaile bihurtuko dira. Feminismoan lan-ildo, pentsaera eta borroka ugari daude, eta jatorria Euskal Herritik kanpo dute ia denek. Feminismo erradikala, berdintasunaren feminismoa, desberdintasunaren feminismoa, feminismo marxista, feminismo abertzalea, transfeminismoa, feminismo antikapitalista, feminismo dekoloniala, ekofeminismoa, feminismo liberala, feminismo anarkista, feminismo antimilitarista...

 

Ikasleek historian zehar egon diren korronte feministak zein diren aztertuko dute  eta, ondoren, bakoitzak bat aukeratuko du (bakarrik edo binaka egin ahal izango dute), ikertu, laburpena egin eta ikaskideei azaltzeko.

  • Non eta nola sortu zen? Zergatik? Zein zen testuingurua?
  • Nortzuk izan ziren bultzatzaile nagusiak edo ezagunenak?
  • Zer aldarrikatzen du?
  • Zer bilakaera izan du?
  • Euskal Herrian ba al du jarraitzailerik?
  • Iritzia eman

 

Posible da baita ere feminismoaren historiaren aldi bat aukeratzea. Adibidez, boto-eskubidearen aldeko borroka AEBn edo Erresuma Batuan.

Emakumearen boto eskubidea

Irudia: Emakumearen boto-eskubidearen aldeko borroka Erresuma Batuan. Iturria: SBS News

 

Ahozko aurkezpena egingo dute ikasleek, egindako lana ezagutarazteko; argazkiak erabiltzen badituzte, hobeto, erakargarriagoa izango baita.

 

4. Ekoizpena partekatzea. Ahozko aurkezpena edo emanaldia egingo dute ikasleek, gelakideei euren lanaren emaitzak ezagutarazteko. Aurkezpen guztien ondoren, galderentzat, hausnarketentzat eta iritzientzat tartea izango da. Ikasleek ahozkoa eta idatzizkoa bereizten ikastea eta pixkanaka ahozko jardunean gero eta hobeto moldatzea komeni da. Irizpideak proposatzeko, irakasleari baliagarri gerta dakizkioke: ahozkoaren ezaugarriak eta baliabideak.

 

Ebaluazio-irizpideak

Ikasleen autoebaluazioa. Ikasleek autoebaluazioa egiteko, egin ditzakegun galderak:

Edukiari buruz

  • Ea gaiak bere interesa piztu duen.
  • Ea gaiari buruz ikasi izanaren sentsazioa duen: gutxi-zerbait-dezente-asko.

 

Ikaste-prozesuari buruz

  • Ea bideoa eta testigantzak baliagarriak gertatu zaizkion.
  • Ea ikaste-prozesua gustukoa eta eraginkorra izan den berarentzat.
  • Ea informazioa bilatzeko arazorik izan duen edo erraza gertatu zaion.
  • Ea guztira informazio berri asko jaso duen eta hausnartzeko balio izan dion.

 

Bere komunikazio-gaitasunei buruz

  • Ea iritzia lasaitasunez emateko aukera duen ala zailtasunak izan dituen.
  • Ea ahozko ekoizpenean lasai sentitu den eta nahi zuena azaltzeko gai izan den.
  • Ea pozik dagoen ekoitzitako lanarekin.

 

Talde-lanari buruz

  • Ea talde-lanean eroso sentitu den eta aberasgarria gertatu zaion.
  • Ea ondo baloratzen duen talde-dinamika ala arazoren bat izan duen.

 

Irakaslearen ebaluazioa. Irakasleak ikasleak ebaluatzeko, kontuan har ditzakeen irizpideetako batzuk:

  • Ea bideoetako testigantzen garrantziaz jabetu den eta interesa erakutsi duen.
  • Ea enpatiarik erakutsi duen bideoko pertsonekin.
  • Ea Euskal Herriko mugimendu feministen historia eta historian zehar izandako aldaketak ezagutzen dituen.
  • Ea emakume eta gizonen arteko eskubide-berdintasunaren aldeko jarrera argiak adierazten dituen, haien orientazio afektibo-sexuala edozein izanik ere.
  • Ea hainbat eremutan (publizitatea, informazioa, txisteak, eskola eta abar) emakumeari buruz ageri diren gizarte-estereotipoak biltzen eta aztertzen dituen.
  • Ea feminismoa gutxietsi eta diskriminatzea dakarten estereotipo, aurreiritzi eta rolak baztertzen dituen.
  • Ea kultura-elementuen (estereotipoak, rolak eta abar) eta emakumeen diskriminazioaren arteko lotura azaltzen duen.
  • Ea sexu-diskriminazioaren eta indarkeriaren aurkako jardunak proposatzen dituen.
  • Ea praktika feministaren bati buruzko informazioa bildu duen eta haien aldarrikapenak barneratu dituen.
  • Ea ikaskideekin eztabaidatuz gogoeta egin duen emakumearen egoeraren inguruan eta eskolan zein gizartean duen ikusgaitasunaren inguruan.
  • Ea emakumea gutxiestea, diskriminatzea eta/edo haren aurkako indarkeria sustatu eta justifikatzea dakarten estereotipo, aurreiritzi eta rolak gaitzesten dituen.
  • Ea feminismoaren eta berdintasunaren aldeko elkarteen ezaugarriak, funtzioak eta programak ezagutzen dituen.
  • Ea ikerketan informazioa lortzeko gaitasuna erakutsi duen, iturriak bilatzeko orduan.
  • Ea informazio hori bere gogoetak eta ikuspuntua egituratzeko edo eraldatzeko erabili duen.
  • Ea talde-lanean ondo moldatu den, berdinen arteko harremanean iradokizunak eginez eta ikaskideen iritziak errespetatuz.
  • Ea bere iritziak eta hausnarketak partekatu dituen, horretarako txanda errespetatuta.
  • Ea ahozko ekoizpean ondo moldatu den, komunikatzeko gai izan den.

Miren Aranguren (Iruñea, 1981): Niretzat feminismoa da e... bueno, bizirauten laguntzen diten pentsaera bat eta ikuspegi bat, emakume gisa gertatu zaizkidan gauza pila bat, ezinegona sortu didaten gauza asko, mina sortu didatenak, amorrua sortu didaten gauza asko, ba, politizatzeko zubi bat. Alegia, ez pentsatzeko nere arazo personalak diala edo nere izakeraren ondorioz gertatu zaizkidala hainbeste gauza, baizik eta emakume naizelako, zapalkuntza patriarkal bat existitzen dalako eta, nik bezelaxe, ba, beste emakume askokin konpartitzen deten zerbait dalako, ez?

Josebe Iturrioz (Ordizia, 1978): Feminismoak suposatzen duena da zuk zure burua kritikoki berrikustea, ez? Ez da hartzen duzun pegatina bat edo denda batean erosten duzun kamixeta bat ta gainean jartzen duzuna ta… ez? Baizik eta bai da hausnarketa sakon bat eta, gainera, alde pribatua eta publikoa ukitzen duena.

Miren Aranguren: Neri lagundu dit, ba, nolabait personaletik kolektiborako salto hori iten, ez? ze, bueno, badago esaldi bat esaten du: “feminismoa da personalki bizitzeko modu bat eta kolektiboki borrokatzekua”, ez? Bueno, asko gustatzen zait, ze egia da gaur egun asko sentitzen diala feminista edo izendatzen dutela beren burua feministatzat, baina uste det oso garrantzitsua dala praktikarako salto kolektibo hori, ez? Politizatzea. Esango nukeelako beste edozerren gainetik dala teoria politiko bat, mundu ikuskera zehatz bat ematen diguna –horregatik esaten degu askotan betaurreko moreena–, eta, bueno, laguntzen diguna, ba, beste prisma batetik mundua eta errealitatea begiratzen.

Iratxe Retolaza: Gaur egun feminismoan egoteko modu pilo bat daude, modu pilo bat daude. Bai? Badaude praktika batzuk kulturalak direnak. Eta hori ere bada, ez? Badaude praktika feminista kulturalak eta badago jende bat bere feminismoa hortik praktikatzen duena, modu askotara. Eta gero, feminismoaren barruan, pentsamendu eta talde, korronte, pilo bat daude.

Kattalin Miner (Hernani, 1988): Ez da hainbeste zenbat klase dauden, da zenbat borroka dauden feminismoan barrun, eta norbanako edo taldeek non jartzen duen gorputza. Eta ez, gainera, betirako. Esan nahi det: momentu batzutan lehentasun batzuk daude, eta hor sartuko zea burubelarri, ez?

Iratxe Retolaza: Badaude talde batzuk, adibidez, ba, sexualitatearen askapenean jartzen dutenak indar handiena, ba, hor dauden kideen beharra, premia eta konplizidadeak hortik datozelako eta, bueno, badaude ba bollera taldeak.

Kattalin Miner: Bueno, ni bollera bezela seguramente hori da nere etxea, ez? Bollera bezela eragin dezakedan edozein esparru edo edozein ikuspuntu, eta, bueno, hortik beti eragingo det, twiterren baldin bada ere, ez? Hori da nere lekua, eta heteroaraua suntsitzea eta heteroarauari buelta bat ematea behintzat bai izango dira nere… personalki igual gehien egongo naizena, ez?

Iratxe Retolaza: Badago feminismo bat abertzaleagoa dena, eta Euskal Herriaren ikuspegia bere ardatzean duena; adibidez, Euskal Herriko Bilgune Feministak, ba, badu ardatzean, bere ardatzean Euskal Herria eta euskara da erdigune nagusi bat. Eta beste feminismo batzuentzat ba ez da ardatza hain garrantzitsua Euskal Herria eta euskara.

Miren Aranguren: Zapalkuntza hirukoitz hortatik abiatzen du errealitatearen ikuspegi hori eta da: bueno, ba, nazio edo herri bezela zapalduak gaudela, emakume gisa zapalduak gaudela eta klase bezela zapalduak gaudela. Ez?

Iratxe Retolaza: Badago feminismo marxista, ez? momentu hontan indarra hartu duna, lehen ere bazegona 80ko hamarkadan, baina momentu hontan indarra hartu duna, euskarari ere bere lekua hartu diona, ez? Eta, bueno, mugimendu hortan, adibidez, klase-ikuspegiak du garrantzi haundiena, ez? Eta langile emakumearen ikuspegitik ardazten dituzte bere aldarrikapen nagusiak.

Miren Aranguren: Daude neska gazteak ere, ba, bere interpretazio propioak egiten dituenak, ez? eta gaztetasunetik ere ekarpenak egiten dituztenak. Daude azkeneko urteetan oso indartsu, ba, feminista dekolonialak Euskal Herrian, ez? Edo emakume migratu eta razializatutakoak elkartzen dituzten elkarteak, batzuk mixtoak –Euskal Herrian jaiotako beste batzukin elkartzen dianak– eta beste batzuk ez mixtoak –bakarrik emakume arrazializatu eta migratutakoak biltzen dituenak– eta haien proposamena da, ba, feminismo antiarrazista bat egitekoa, ez?

Josebe Iturrioz: Joe, kritikoak izan dira feminismo ez dekolonialekin edo feminismo txuriekin. Eta kritika hoiek onartu behar dira. Esan nahi dut, ez dago… ez da nire posizioa, ni agian nere feminismoa edo nik landu dudana orain arte ez da dekoloniala, bainan ez dut… horregatik ez dut esango hori ez dela feminismoa. Eta askotan, segun eta ze feminismo ildo sartzen diren, kritikoak izango dira orain arte egon diren –ba hori, ez?– feminismo batzuekin edo praktika batzuekin.

Miren Aranguren: Bueno, nik uste det praktika feminista asko daudela eta gaur egun hitz egitea korronte feministei buruz neri behintzat egiten zait pixka bat zaila, bai? Iruditzen zaidalako zenbait taldetan ere uztartu daitezkeela bai korronte edo ikuspegi ezberdinak. Askok edan degula feminismo erradikaletik, asko edan degu ere –edo saiatu gea edaten– feminismo beltzetik edo lesbiana feministetatik, bereziki planteatzen dutenean –edo feminismo sozialistetatik edo marxistetatik–, bereziki planteatzen dutenean zapalkuntzen arteko artikulazio bat dagoela, gurutzaketa bat dagoela, osea, zapalkuntza hoiek ez diala batzen eta, horren ondorioz, emakume guztiak ez geala berdinak eta gure artean ere bereizkeri egoerak existitzen diala, ez?

Kattalin Miner: Bi kezka nagusi bezela Euskal Herriko mugimendu feministan parte bezela: neretzako dekolonialitatea eta transexualitatea dia. Nere ustez oraintxe bertan, ba, heldu nahi dizkiedan bi gai, ez? Zorretan gauden bi gai iruditzen zait, ez? mugimendu bezela.

Miren Aranguren: Gero dago beste korronte… korronte bat edo mugimendu bat dala transfeminismo bezela izendatu zana. 2009. urtean hartu zun izendapen hori eta bereziki dator queer teorietatik, 90eko hamarkan queer teorien garapen hortatik. Bueno, azaleratzen duen gatazketako bat da sujetu politikoarena zalantzarik gabe, ez? Ze zein da, emakumea al da edo emakumeak al dira ordezkatzen dutenak mugimendu feminista, bakarrik, ez? Zer gertatzen da putekin, zer gertatzen da lesbianekin, zer gertatzen da transexualekin? Ez? Hoiek guztiak sartzen ditugu emakumeen zaku hortan?

Kattalin Miner: Gaur egun? Gaur egun esango nuke identitarioa baino praktika multzo bat dala transfeminismoa. Ez? Nundik eragiten diozun eta zer daukazun bistan. Ertzei begiratuko dien mugimendu bat, mugimendu feminista bat, da, ez? Ez dana norberaren ongizatearekin konformatuko, baizik eta beti ikusiko duna zenbat ertz dauden intersekzionalidade guzti horretan eta beti hoien lekutik ingo duna aldarri.

Miren Aranguren: Bueno, nik uste det oso garrantzitsua dala konsziente izatea ez dala existitzen feminismo bakarra eta, ondorioz, planteatzen duen alternatiba politikoa edo proposamen politikoak, ba, diala ezberdinak ere.

Kattalin Miner: Gauza batzuk bai ukatzen diala. Esan nahi det, eskuineko feminismoa ez da feminismoa, deitu nahi badiote ere hola. Botinek ere esan zun feminista zala. Ez, nik uste det hor badaudela, Euskal Herrin batez ere... edo transfoboa dana… bai, deitu zure buruai feminista, baina transfobiak herri hontako –behintzat historikoki– herri hontako feminismoan –Euskal Herrikoan esaten det, e– ez du lekurik euki, eta ez du eukiko, orain zuk zure burua izendatuta ere, ez?

Miren Aranguren: Nik ez det ulertzen sistema patriarkala kapitalista gabe eta sistema kolonialik gabe. Ordun, gurutzaketa hortatik, ba, saiatzen gea gure borroka, ba, antikapitalista, antikolonialista, antiarrazista eta antipatriarkala edo feminista izan dadila.

Kattalin Miner: Antikapitalista ez baldin bada, eske apenas lortuko deun kapitalismoaren kontra iten ez badeu, emakumeentzako eta beste gorputz batzuentzako bizitza hoberik.

Josebe Iturrioz: Feminismoa garatuko balitz, kapitalismoarekin bukatuko genuke. Ez? Hori da feminismo radikal bat. Osea, feminismo instituzional bat edo feminismo… berdintasunaren feminismoa ez da radikala izango, izango da reformistagoa. Zentzu horretan gure feminismoa da iraultza bat proposatzen duen feminismo bat, ez? Benetan aldaketa sakon bat bideratu nahi duen posizio politikoa. Hain radikala eta hain sakona, nun azkenean esaten dugu: eske feminismoa benetan garatuko balitz, azkenean gure gizartean emakumeak eta gizonak, gaur egun ulertzen ditugun bezela, ez lukete zentzurik izango. Zentzu horretan radikala, ez?

  • Praktika feminista ugari daude, feminismoan egoteko hainbat modu. 
  • Bideoan agertzen diren praktika batzuk:
    • Praktika kulturalak (ikuspegi feminista duten antzezlanak, bertsoak, literatura, ikuskizunak...)
    • Bollera taldeak
    • Feminismo abertzalea (lehentasunen artean: euskara eta aberria)
    • Feminismo marxista edo sozialista (lehentasun artean: langileak)
    • Gazte feminismoa (gazte begirada duena)
    • Feminismo dekoloniala edo antiarrazista (lehentasunen artean: arrazializatutako emakumeak)
    • Transfeminismoa (ertzetara begiratzen duena; lehentasunen artean: emakume gorputz heteroaraututik kanpo dauden gorputzak)
  • Bideoan agertzen ez diren beste batzuk: adibidez, ekofeminismoa eta feminismo komunitarioa.

 

Utzi zure ekarpena

Gipuzkoako aldundia Kutxa Eusko Jaularitza