Ezkontzean lantegitik bota

Proposamen honek ikasleengan jarrera hauek bultzatzea du helburu

• Gizabanako oro errespetuz tratatzeko asmoa. Denen iritziak arretaz entzun eta kontuan hartzeko borondatea
• Sexu-diskriminazioarekin eta eskubide-urraketekin kritiko agertzea
• Genero-indarkeriaren eta zapalkuntzaren aurkako jarrera aktiboa azaltzea
• Arbasoen bizimodua eta historia hurbila ezagutzeko interesa
• Lan-baldintza parekideen aldeko joera

Bideoa ikusi aurretik

1. Gaiaren aurkezpena egingo du irakasleak. Lehenaldira begira jarriko gara, orainaldia hobeto ulertzeko. Frankismo garaiko lege bat ezagutuko dugu. Aurre-ezagutzak aktibatuko ditugu:

_{-Zuen amonek lanik egin al zuten etxetik kanpo? Eta aitonek?}

_{-Zuen amonek izan al zuten ikasketak egiteko aukerarik? Eta aitonek?}

_{-Zuen ustez, emakumeek beti izan al dute lanerako aukera? Libre al ziren etxetik kanpo lan egiteko ala norbaiten baimena behar zuten?}

_{-Emakumeek lanean jarraitzen al zuten ezkontzen zirenean?}

Emakume gehienek egiten zuten lan etxetik kanpora momenturen batean: etxera dirua eramateko (askotan anaien ikasketak ordaintzeko erabiltzen zen, gainera). Hori bai, ezkontzen zirenean, ohikoa zen lana uztea. Lanean jarraitu nahi zuenak senarraren baimena behar zuen.

2. Lanbidea ikasketekin oso lotuta egoten da. Garai batean emakume gehienek ez zuten ikasketarik egiten. Ez zeukaten unibertsitatera joateko aukerarik. Eta joaten zirenek “nesken ikasketatzat” hartutakoak egiten zituzten.

_{-Ba al dakizue zer ikasketa ziren “nesken ikasketatzat” hartzen zirenak? (Haur eta helduen zaintzarekin eta heziketarekin lotutakoak: erizaintza, irakasle ikasketak…)}

_{-Gaur egun, ba al dago bereizketarik mutilen eta nesken artean ikasketei dagokienez? (Erizaintza, irakasle ikasketak, ingeniaritza, hegazkin pilotu, lanbide heziketa…)}

_{-Eman iritzia eta eztabaidatu.}

Bideo hau ikus daiteke, eta komentatu, ea gure iruditeriarekin bat datorren ala ez.

Bideoa ikusi bitartean

1. Bideoa ikusi aurretik zituzten aurre-ezagutzak eta bideoa ikusi bitartekoak alderatu.
2. Atentzioa eman dieten pasarteak gogoan hartu.
3. Ulertu ez dituzten hitzak, esaerak edo erreferentziak apuntatu. (Adibidez, Michelin, Tabakalera eta SOVI bezalako hitzen esanahiak).

Bideoa behar adina aldiz ikusiko dute, informazioari ahalik eta etekin handiena ateratzeko.

Bideoa ikusi ondoren

1. Ulertu dutela ziurtatu. Zalantzak argitu.
2. Bideoari buruzko hausnarketak eta iritziak partekatu, talde handian:

   _{-Zergatik behartzen zituzten emakumeak lana uztera, ezkontzen zirenean?}

   _{-Familia ugariak bultzatzeko diru-sariak ere bazeuden. Zergatik?}

   _{-Zer sentitu duzue bideoa ikusita?}

   Emakumearen irudi tradizionala berreskuratu zuten frankismo sasoian: etxekoandre eta ama ona, elizkoia eta lagunkoia, senarrari men egingo ziona. Umeak-etxea-eliza trilogia naziarekin egin zuten bat. Hainbat neurri hartu zituzten norabide horretan.

   Emakumeen garai bateko egoera erakusten duten beste bi bideo hauek ere ikus daitezke: Emakumea lan munduan eta Emakumeen “soldaduska”.

3. Azken ekoizpena: Hainbat ekoizpen gara daitezke, talde txikietan. Hiru adibide eskaintzen dira hemen. Ikasleek horietako bat aukeratu dezakete edo ordezko bat proposatu, edo proposamen bat baino gehiago ere egin dezakete.

• “Gaur egunera begira” . Gaur egun zein da egoera lan-munduan, emakume eta gizonei dagokienez? Berdintasuna al dago? (Langabezia-tasak, lanpostu-mailaketa, lan-baldintzak eta soldatak).

Banaka edo binaka egin daiteke: albiste bat aurkitu (adibide batzuk: “Inkesta: lanean diskriminatuta”, “Inkesta: pandemiaren eragina soldata arrakalan” eta “Elkarrizketa: emakume etorkinen diskriminazioa lan munduan”). Laburpena egingo dute, eta ahoz azaldu eta iritzia eman, gelakideen aurrean. Aurkezpen txiki bat presta dezakete, adibidez prezi programarekin; erabiltzen ez badakite, ereduak erakutsiko zaizkie.

• “Zu zeu elkarrizketatzaile”. Jarduera hau binaka egitea proposatzen da. Emakumeak elkarrizketatuko dituzte, lan munduko diskriminazioei buruz. Elkarrizketatuak adinekoak izan daitezke, eta euren gazte sasoiko kontuak kontatu ditzakete. Galderak ikasle guztiek batera prestatu ditzakete; horretarako, lehenengo informazio-bilketa egingo dute gerraosteko lege eta lan baldintzen gainean.

Elkarrizketak laburrak izango dira eta bideoz grabatuko dituzte —bideokamera edo sakelakoa erabilita—, gero gelakideei erakusteko. Aurkezpen txiki bana egingo dute bikote guztiek, eta elkarrizketatuari buruzko datuak ere emango dituzte (izena, nongoa den, zein harreman duten harekin, etab).

Grabazio guztiekin bideo-muntaia egin dezakete, OpenShot programarekin, elkarlanean. Nola erabili erakutsiko zaie. Bideo hori ikastetxean eta herrian zabaldu daiteke. Grabazioak ahotsak.eus ahozko ondarearen artxibora ere bideratu daitezke.

• “Historia egiten”. Ikerlari lanetan jarriko gara. Emakumea, ikasketak eta lanbideak hartuko ditugu ikergai moduan. Historian zehar emakumeek egindako lorpenak, gaur egungo egoerara iritsi arte. Hona hemen bi lan ildo:

  1. Gizonez mozorrotzen ziren emakumeak, “gizonezkoen eremuetan” aritzeko. Ikasteko, lan egiteko, bidaiatzeko...

  2. Ustez gizonezkoenak ziren ikasketak egin zituzten lehenengo emakumeak nortzuk izan ziren (nazioartean, Europan, Euskal Herrian...). Gaur egun unibertsitateak emakumez beteta daude, baina sasoi batean ikasle guztiak gizonezkoak ziren.

Egindako ikerketaren emaitza ikaskideekin partekatuko dute. Informazioaz gainera, gaiarekin lotutako argazkiak lortuko dituzte: aitzindariak izan ziren emakumeenak. Ondoren, argazkiekin collagea ere egin daiteke, guztiek batutako informazioarekin eta irudiekin.

4. Ekoizpena partekatzea. Ahozko aurkezpena egingo dute ikasleek, gelakideei euren lanaren emaitza erakusteko. Aurkezpenak laburrak izango dira eta grabatu egingo dira bideokamerarekin. Aurkezpen guztien ondoren, galderentzat, hausnarketentzat eta iritzientzat tartea izango da. Ikasleek ahozkoa eta idatzizkoa bereizten ikastea eta pixkanaka ahozko jardunean gero eta hobeto moldatzea komeni da (irizpideak proposatzeko, irakasleari baliagarri gerta dakizkioke: ahozkoaren ezaugarriak eta baliabideak

Ebaluazio-irizpideak

Ikasleen autoebaluazioa. Ikasleek autoebaluazioa egiteko, egin ditzakegun galderak:

Edukiari buruz

• Ea gaiak bere interesa piztu duen.
• Ea gaiari buruz ikasi izanaren sentsazioa duen: gutxi-zerbait-dezente-asko.

Ikaste-prozesuari buruz

• Ea bideoa eta adinekoen testigantzak baliagarriak gertatu zaizkion.
• Ea ikaste-prozesua gustukoa eta eraginkorra izan den berarentzat.
• Ea informazioa bilatzeko arazorik izan duen edo erraza gertatu zaion.
• Ea guztira informazio berri asko jaso duen eta hausnartzeko balio izan dion.

Bere komunikazio-gaitasunei buruz

• Ea iritzia lasaitasunez emateko aukera duen ala zailtasunak izan dituen.
• Ea ahozko ekoizpenean lasai sentitu den eta nahi zuena azaltzeko gai izan den.
• Ea pozik dagoen ekoitzitako lanarekin.

Talde-lanari buruz

• Ea talde-lanean eroso sentitu den eta aberasgarria gertatu zaion.
• Ea ondo baloratzen duen talde-dinamika ala arazoren bat izan duen.

Irakaslearen ebaluazioa. Irakasleak ikasleak ebaluatzeko, kontuan har ditzakeen irizpideetako batzuk:

• Ea bideoetako testigantzen garrantziaz jabetu den eta interesa erakutsi duen.
• Ea lehenaldia eta orainaldia lotzeko eta bere ikuspegia aberasteko gogoa eta gaitasuna izan dituen.
• Ea enpatiarik erakutsi duen bideoko pertsonekin.
• Ea feminismoaren historia eta historian zehar eskuratutako lorpenak ezagutzen dituen.
• Ea emakume eta gizonen arteko eskubide-berdintasunaren aldeko jarrera argiak adierazten dituen.
• Ea hainbat eremutan (publizitatea, informazioa, txisteak, eskola eta abar) emakumeari buruz ageri diren gizarte-estereotipoak biltzen eta aztertzen dituen.
• Ea emakumea gutxietsi eta diskriminatzea dakarten estereotipo, aurreiritzi eta rolak baztertzen dituen.
• Ea kultura-elementuen (estereotipoak, rolak eta abar) eta emakumeen diskriminazioaren arteko lotura azaltzen duen.
• Ea sexu-diskriminazioaren eta indarkeriaren aurkako jardunak proposatzen dituen.
• Ea ikerketan informazioa lortzeko gaitasuna erakutsi duen, iturriak bilatzeko orduan.
• Ea informazio hori bere gogoetak eta ikuspuntua egituratzeko edo eraldatzeko erabili duen.
• Ea talde-lanean ondo moldatu den, berdinen arteko harremanean iradokizunak eginez eta ikaskideen iritziak errespetatuz.
• Ea bere iritziak eta hausnarketak partekatu dituen, horretarako txanda errespetatuta.
• Ea ahozko ekoizpean ondo moldatu den, komunikatzeko gai izan den.